To już ostatnie dni, kiedy właściciel nieruchomości może wyciąć drzewo bez jakiejkolwiek kontroli gminy. Nowelizacja zaostrza złagodzone na początku roku przepisy ustawy o ochronie przyrody – wracają pomiary obwodów na wysokości 5 cm, wprowadzono obowiązek zgłoszenia chęci wycinki, a gminni urzędnicy będą w terenie oglądać drzewa, które mają zostać usunięte. Zmiany wprowadza ustawa z 11.05.2017 r. o zmianie ustawy o ochronie przyrody (Dz. U. poz. 1074), która zacznie obowiązywać 17 czerwca br.
Najważniejsze zmiany dotyczą usuwania drzew, które rosną na nieruchomościach stanowiących własność osób fizycznych i są usuwane na cele niezwiązane z prowadzeniem działalności gospodarczej, ale zmienia się również generalnie wysokość, na której mierzony ma być obwód pnia, co ostatecznie zadecyduje o obowiązku uzyskania zezwolenia. Po liberalizacji przepisów wprowadzono pomiar na wysokości 130 cm, teraz – od 17 czerwca – ustawa przywraca pomiar drzewa niżej – na wysokości 5 cm.
O zwolnieniu z obowiązku uzyskania zezwolenia zadecyduje obwód pnia na wysokości 5 cm
Ustawa wprowadza zwolnienie z obowiązku uzyskania zezwolenia na wycinkę drzew, których obwód pnia na wysokości 5 cm nie przekracza:
1) 80 cm – w przypadku topoli, wierzb, klonu jesionolistnego oraz klonu srebrzystego,
2) 65 cm – w przypadku kasztanowca zwyczajnego, robinii akacjowej oraz platanu klonolistnego,
3) 50 cm – w przypadku pozostałych gatunków drzew.
Szczególne regulacje dla drzew usuwanych z prywatnych posesji
Takie same parametry będą obowiązywać w przypadku drzew, które rosną na nieruchomościach stanowiących własność osób fizycznych i są usuwane na cele niezwiązane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Jeśli natomiast obwód pnia na wysokości 5 cm przekracza:
1) 80 cm – w przypadku topoli, wierzb, klonu jesionolistnego oraz klonu srebrzystego,
2) 65 cm – w przypadku kasztanowca zwyczajnego, robinii akacjowej oraz platanu klonolistnego,
3) 50 cm – w przypadku pozostałych gatunków drzew,
i drzewo rośnie na nieruchomości stanowiącej własność osoby fizycznej i jest usuwane na cele niezwiązane z prowadzeniem działalności gospodarczej, to należy chęć usunięcia drzewa zgłosić do odpowiedniego organu (wójta, burmistrza, prezydenta miasta).
Zgłoszenie musi zawierać imię i nazwisko wnioskodawcy, oznaczenie nieruchomości, z której drzewo ma być usunięte, oraz rysunek albo mapkę określającą usytuowanie drzewa na nieruchomości.
W terminie 21 dni od dnia doręczenia zgłoszenia gminny urzędnik dokona oględzin w celu ustalenia nazwy gatunku drzewa, obwodu pnia ustalonego na wysokości 5 cm, a w przypadku gdy na tej wysokości drzewo:
1. a) posiada kilka pni – obwodu każdego z tych pni,
2. b) nie posiada pnia – obwodu pnia poniżej korony drzewa.
Po dokonaniu oględzin trzeba będzie odczekać 14 dni – w takim bowiem terminie organ może, w drodze decyzji administracyjnej, wnieść sprzeciw. W praktyce termin ten będzie nieco dłuższy – bowiem 14 dni to czas na wydanie decyzji, do którego doliczyć trzeba jeszcze czas na jej doręczenie. Przepisy wyraźnie określają, że za dzień wniesienia sprzeciwu uznaje się dzień nadania decyzji administracyjnej w placówce pocztowej albo dzień wprowadzenia do systemu teleinformatycznego.
Nie zawsze jednak konieczne będzie odczekanie z usunięciem drzewa do końca ww. terminu. Nowelizacja wprowadza bowiem możliwość wydania przed upływem 14-dniowego terminu zaświadczenia o braku podstaw do wniesienia sprzeciwu. Wydanie zaświadczenia wyłącza możliwość wniesienia sprzeciwu oraz uprawnia do usunięcia drzewa.
Nowelizacja wprowadza jeszcze jeden ważny termin – po dokonaniu zgłoszenia nie można za długo zwlekać z usunięciem drzewa. W przypadku bowiem nieusunięcia drzewa przed upływem 6 miesięcy od oględzin przeprowadzonych przez gminnego urzędnika konieczne będzie nowe zgłoszenie i cała procedura zostaje uruchomiona na nowo.
Kiedy gmina może wnieść sprzeciw?
Organ może wnieść sprzeciw w przypadku lokalizacji drzewa:
1. a) na nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków,
2. b) na terenie przeznaczonym w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego na zieleń lub chronionym innymi zapisami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego,
3. c) na terenach objętych formami ochrony przyrody, o których mowa w 6 ust. 1 pkt 1-5 ustawy o ochronie przyrody,
4. d) spełnienia przez drzewo kryteriów, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie 40 ust. 3 u.o.o.p. (uznanie za pomnik przyrody).

Kiedy gmina musi wnieść sprzeciw?
Organ wnosi sprzeciw:
1. a) jeżeli zgłoszenie dotyczy usunięcia drzewa objętego obowiązkiem uzyskania zezwolenia na usunięcie;
2. b) w przypadku nieuzupełnienia zgłoszenia (gdy zgłoszenie nie zawiera wszystkich elementów wskazanych w przepisach, organ nakłada obowiązek uzupełnienia zgłoszenia w terminie 7 dni).
Zwolnienie z opłaty za usunięcie drzewa pewne dopiero po upływie 5 lat
Nowe przepisy mają ograniczyć usuwanie drzew na cele budowy związanej z prowadzeniem działalności gospodarczej. Jeżeli w terminie 5 lat od dokonania oględzin wystąpiono o wydanie decyzji o pozwolenie na budowę na podstawie ustawy z 7.07.1994 r. – Prawo budowlane, a budowa ta ma związek z prowadzeniem działalności gospodarczej i będzie realizowana na części nieruchomości, na której rosło usunięte drzewo, organ nałoży na właściciela nieruchomości obowiązek uiszczenia opłaty za usunięcie drzewa.
Opłaty
Nowelizacja przewiduje wydanie przez ministra środowiska rozporządzenia określającego wysokość stawek opłat dla poszczególnych rodzajów lub gatunków drzew lub krzewów w zależności od obwodu pnia drzewa lub powierzchni krzewu. Do czasu wydania tego rozporządzenia do ustalania opłaty za usunięcie drzewa lub krzewu stosowane będą stawki maksymalne (określone w ustawie o ochronie przyrody).
Inne zmiany
Ustawa zobowiązała ministra właściwego ds. środowiska do wydania rozporządzenia ws. kryteriów uznawania tworów przyrody żywej i nieożywionej za pomniki przyrody – do tej pory przepisy przewidywały jedynie możliwość wydania takiego aktu, a nie obowiązek. Minister będzie miał 6 miesięcy na przygotowanie tych przepisów.
Nowelizacja przywraca również konieczność uzgodnienia zezwolenia na usunięcie drzew w pasie drogowym drogi publicznej (z wyłączeniem obcych gatunków topoli) z regionalnym dyrektorem ochrony środowiska.
Wejście w życie zmian spowoduje również uchylenie przepisów przekazujących do kompetencji rady gminy uprawnienia do rozszerzania w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego: katalogu wyłączeń obowiązku uzyskania zezwolenia na usunięcie drzew lub krzewów, określenia wysokości stawek opłat za usunięcie drzewa lub krzewu oraz określania katalogu wyłączeń obowiązku uiszczenia opłaty za usunięcie drzew lub krzewów.